Hayattaki başarı ve mutluluğun sırrı Iq kadar hatta Iq'dan daha fazla eq’na bağlı. Yani duygusal zekana bağlı. İyi de ne bu duygusal zeka ve acaba sizin duygusal zeka seviyeniz ne alemde Gelin bu bloğumuzda bunu inceleyelim. Duygusal zeka duygusal olmakla alakalı değil. Duyguların farkında olup onları yönetebilmekle alakalı bir kavram daha çok. Doksanlı yıllarda Daniel Goleaman çok satan kitabı duygusal zeka ile dikkatleri üzerine çeken bu kavram aslında çok sayıda araştırmacı tarafından daha önce de tanımlanmıştır. Her ne kadar bu tanımlamalar arasında farklılıklar olsa da genel olarak duygusal zeka kişinin hem kendisinin Hem de diğerlerinin duygularının farkında olabilmesi. Bunları okuyabilmesi, kendi duygularını hayatını yönetebilmekte hayatını sürdürmekte adeta bir rehber olarak kullanabilmesi ve bu duyguları yönetebilmesiyle alakalı bir kavram. Yapılan araştırmalar duygusal zekası yüksek olan insanların diğerlerine oranla kariyerlerinde daha başarılı olduklarını daha fazla para kazandıklarını ve daha dengeli ve mutlu bir yaşamı sürdürdüklerini gösteriyor. Şimdi aranızdan bazıları şöyle diyebilir. Hadi canım, Iq su düşük olanların avuntusu o. Fakat aslında durumda öyle değil. Gerçekten de duygusal zeka seviyesi yüksek insanlarda durum bu. Aslında bunun neden böyle olduğunu biraz sonra sayacağım. Duygusal zekası yüksek insanların on özelliğini gördüğünüzde daha net kavrayabileceksiniz. İsterseniz sayacağım bu on özellikten kaç tanesi siz de var? Kendi kendinizi değerlendirebilirsiniz. Duygusal zekası yüksek insanların
birinci özelliği yüksek duygusal farkındalıktır. Ne demek duygusal farkındalık? Duygusal farkında herhangi bir duyguyu yaşarken an o duyguyu fark etmek ve onu doğru olarak isimlendirebilmek. O duygunun nedeni, kökenleri ve sonuçları hakkında doğru tahminlerde bulunabilmekle ilgilidir. Duygusal zeka için yüksek insanların geniş bir duygu repertuarı vardır. Ne demek duygu repertuarı? Yani duygularla ilgili sözcük dağarcığı.
Duygusal zeka yüksek insanların ikinci önemli özelliği empati duygusal zeka yüksek insanlar sadece kendi duygularının farkında değiller. Aynı zamanda diğer insanların diğerlerinin de duygularının farkındalar. Ortamdaki herkes mutlu mu? Şu an kim ne işe hissediyor? Memnun mu? Öfkeli mi? Yüz ifadelerinden beden dilinden, sözcüklerinden, davranışlarından çok rahatlıkla karşı tarafın duygusunu isteklerini ihtiyaçlarını analiz edebilirler.
Üçüncü özelliğimiz duygu yönetimi. Duygu bu kase yüksek insanlar. Öfke, kaygı, stres gibi zorlayıcı duygularla baş etmesini iyi bilirler. Onları öyle ortamda çok sık öfke nöbeti geçirirken oraya buraya bağır bulamazsınız. Zorlayıcı durumlarda kendi kendilerini sakinleştirmeyi bilirler. Genellikle iyimserlerdir. Ancak bu iyimserlik gerçekçi bir iyimserliktir. Gerektiğinde sorunlarla yüzleşmekten kaçınmazlar. Sorunları erteleme, duyguları bastırma, duyguları yok sayma gibi yöntemlere pek sık başvurmazlar. Dördüncü özelliğimiz kaliteli, iletişim duygusal zekası yüksek insanlar iletişimde bir ustadır. Çünkü kaliteli bir iletişim için önce karşı tarafı doğru anlamak gerekir. Anlamak için de iyi bir dinleyici olmak gerekir. İşte duygusal zekada insanlar iyi birer dinleyicidir. Söz kesmezler karşı tarafın söylediklerini ve söylediklerinin ötesini görebilirler. Diğer insanları incitecek şekilde kaba, kırıcı bir iletişim kurmazlar.
Beşinci özelliğimiz zor insanlarla baş edebilmedeki ustalık, duygusal zekası yüksek insanlar ilişki yönetimi konusunda da oldukça başarılılardır. Diğer insanların iletişim kurmakta zorlandıkları insanlarla dahi kolaylıkla ve rahatlıkla ilişki kurabilirler. Çünkü onların isteklerini, ihtiyaçlarını, duygularını analiz edebilirler ve onlarla kurdukları iletişimi buna göre düzenlerler. Örneğin öfkeli ve insanla karşı karşıya kaldığında kolaylıkla onu sakinleştirebilir ve onunla uzlaş sağlayabilir. Yani duygusal zekası yüksek insanlar sadece kendi duygularını yönetebilmek ve kalmıyorlar. Diğerlerinin duygularını da yönetebiliyorlar.
Altıncı özelliğiniz yüksek bireysel farkındalık. Duygusal zeka yüksek insanlar kendilerini iyi tanırlar. Güçlü yönlerinin yeteneklerinin gelişmesi gereken yönlerinin, zaaflarının değerlerinin isteklerinin sınırlarının farkındadırlar. Kendi kapasitelerini iyi bilirler ve buna göre hedefler belirlerler. Boş hayaller peşinde koşmazlar. Kendi duyguları düşünceleri ve davranışlarının farkındadırlar. Bunların altında yatan unsurları da güçlü bir şekilde analiz edebilirler.
Yedinci özelliğimiz sorumluluk. Lütfen zeka yüksek insanlar kendi hayatlarının sorumluluğunu kendi işlerini alırlar. Yani yaşadıkları olumsuz durumlarla ilgili olarak şua baktı, kaderi, diğerlerini dışsal faktörleri sorumlu tutma. Duygusal zekası yüksek insanlar başlarına gelen olaylardaki kendi sorumluluklarının da farkındadırlar ve hayatın kontrolünün daha çok kendi ellerinde olduğuna inanırlar. Yani çok kaderci bir yaklaşımları yoktur. Hayatlarını değiştirebilecek güçte olduklarına inanırlar. Ancak bunun da tabii ki sınırını bilirler. Yani hayatta değiştiremeyecekleri bir takım unsurlar olduğunun da farkındadırlar. Ayrıca her şeyden şikayetlenip mızmızlanan bir yapıları da yoktur.
Sekizinci özellik hedefler belirleme ve bu hedeflere doğru kararlıkla ilerleyebilme. Duygusal zeka seç insanlar genellikle ne işlediklerini bilirler. Hayatla ilgili amaçları ve hedefleri bellidir ve bu hedeflere doğru ilerlerken yolda herhangi bir aksilikle karşılaşmalar dahi kararlılıkla pes etmeden hedeflerine doğru ilerlerler.
Dokuzuncu özelliğimiz motivasyon. Duygusal zekası yüksek insanlar kendi kendilerini motive edebilirler. Yani herhangi bir şekilde demotive olduklarında çökkünlük yaşadıklarında bir diğerinin gelip onu motive etmesini ve tekrar ayağa kaldırmasını beklemezler. Adeta küllerinden yeniden doğarlar. Duygusal ve zeka yüksek insan sadece kendi kendilerini motive edebilmekle kalmazlar. Aynı zamanda diğerlerini motive edebilme konusunda da yeteneklidirler.
Onuncu özelliğimiz ikna yeteneği. Duygusal zekası yüksek insanlar genellikle iyi ikna edicilerdir. Diğerlerini kolaylıkla ikna edebilirler. Çünkü onları iyi dinlerler, onlarla empati kurarlar. İhtiyaçlarını, isteklerini analiz edebilirler duygularını anlarlar ve dolayısıyla iknada bunların ardından gelir.